W skład spadku wchodzą nie tylko prawa spadkowe, o których pisałem we wpisie „Czym jest spadek, czyli o tym, co można odziedziczyć” ale także obowiązki majątkowe. Obowiązki majątkowe inaczej określamy długami spadkowymi lub pasywami spadku. Różnica między aktywami i pasywami należącymi do spadku decyduje czy spadkodawca uzyska realną wartość ekonomiczną w wyniku dziedziczenia.
Podobnie jak to przy prawach spadkowych, obowiązki przechodzące na spadkobierców musza mieć charakter majątkowy, nie mogą pozostawać w ścisłym związku z osobą spadkodawcy i nie mogą przechodzić na określone osoby, niezależnie od tego czy są spadkobiercami.
Co do zasady przechodzą na spadkobierców obowiązki wynikające ze stosunków cywilnoprawnych, w których uczestniczył spadkodawca. Oznacza to, że w skład spadku wchodzą m.in. zobowiązania wynikające z umów zawartych przez zmarłego (np. pożyczki, kredyty, umowy najmu, umowy sprzedaży z odroczoną płatnością), a także roszczenia odszkodowawcze czy zaległości podatkowe.
Do długów spadkowych zalicza się również:
- koszty pogrzebu spadkodawcy, o ile pozostają w rozsądnej relacji do zwyczajów danego środowiska,
- koszty związane z ostatnią chorobą spadkodawcy, koszty sprawowania opieki nad chorym, koszty leczenia,
- koszty postępowania spadkowego, m.in. takie jak koszty zabezpieczenia spadku, koszty ogłoszenia testamentu, koszty spisu inwentarza,
Nie przechodzą natomiast na spadkobierców obowiązki ściśle związane z osobą spadkodawcy, takie jak obowiązek alimentacyjny, prawo do renty o charakterze osobistym czy uprawnienia wynikające ze stosunku pracy, które wygasają z chwilą śmierci.
Warto pamiętać, że przyjęcie spadku oznacza również przyjęcie odpowiedzialności za długi spadkowe. Obecnie, zgodnie z nowelizacją przepisów, spadkobierca co do zasady przyjmuje spadek z dobrodziejstwem inwentarza, czyli odpowiada za długi tylko do wysokości wartości odziedziczonego majątku. To rozwiązanie chroni przed sytuacją, w której wartość zobowiązań przewyższa wartość spadku.
Znajomość zasad dotyczących długów spadkowych jest kluczowa dla każdego, kto staje się spadkobiercą — pozwala świadomie podjąć decyzję, czy spadek przyjąć, czy może lepiej go odrzucić.